Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. Spowodowane są zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich integracji, uwarunkowanymi nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego.
Wśród przyczyn dysleksji PTD wymienia zaburzenia funkcji percepcyjno-motorycznych (spostrzegania wzrokowego, słuchowego, motoryki) i ich współdziałania (integracji percepcyjno-motorycznej), funkcji językowych, pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej), lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
Podobnie neurolodzy wyodrębniają cztery podstawowe obszary dysfunkcji towarzyszące dysleksji:
- trudności z automatycznym zachowaniem równowagi
- niedojrzałość funkcji motorycznych
- problemy w przetwarzaniu słuchowym
- zaburzone przetwarzanie informacji wzrokowych
Instytut Neurofizjologii i Psychologii (INPP) stwierdza, że przyczyna dysleksji może tkwić w niezintegrowanych odruchach, ponieważ automatyzacja równowagi i umiejętności motorycznych zależy od dojrzałości systemów podkorowych mózgu, z których jeden stanowi system odruchów pierwotnych i posturalnych. Niezintegrowane odruchy pierwotne i nie w pełni rozwinięte odruchy posturalne (patrz niedojrzałość neuromotoryczna) zaburzają rozwój funkcji motorycznych w tym kontrolę ustawienia głowy. Brak stabilizacji położenia głowy w przestrzeni oraz zdolności przeciwstawiania się grawitacji utrudnia percepcję wzrokową, koordynację oko- ręka, orientację przestrzenną oraz równowagę statyczną i dynamiczną. Nagromadzenie odruchów przedsionkowych, oprócz powyższych problemów wpływa w znaczący sposób na przetwarzanie słuchowe.
Nieprawidłowe odruchy w istotny sposób zaburzają funkcje okoruchowe niezbędne do opanowania techniki czytania. Trudności techniczne w dekodowaniu tekstu pociągają za sobą problem ze zrozumieniem czytanego tekstu. Wysiłek jaki uczeń wkłada w przeczytanie utrudnia zapamiętanie poprawnej pisowni. Dziecko jest tak skoncentrowane na samej technice czytania, że nie ma możliwości zapamiętania pisowni czy zrozumienia czytanych treści. Dzieci z niezintegrowanym odruchem ATOS mają problem z poziomym wodzeniem oczami i przekraczaniem wzrokiem linii środkowej, dlatego często „gubią” wersy i „zjadają” wyrazy bądź sylaby.
Trudności z czytaniem mają także swoje źródło w lateralizacji skrzyżowanej. Przyczyną lateralizacji skrzyżowanej jest niezintegrowany odruch ATOS (patrz niedojrzałość neuromotoryczna). W związku z tym, że ATOS blokuje rozwój ruchów naprzemiennych, utrudniona jest także wymiana i integracja informacji między ośrodkami znajdującymi się w obu półkulach kory mózgowej (patrz integracja bilateralna), co zaburza możliwość sprawnego dekodowania tekstu i jego rozumienie. W przypadku lateralizacji skrzyżowanej często u dziecka z dominacją prawostronną może występować dominacja w obrębie lewego ucha. Ponieważ dominujące ośrodki mowy i słuchu znajdują się w lewym płacie skroniowym, droga jaką informacja słuchowa musi pokonać w dotarciu do właściwego ośrodka jest dwukrotnie dłuższa co może powodować nakładanie się fonemów i trudności w przetwarzaniu informacji słuchowych. Prawa półkula jest swoistym polem treningowym, odpowiada za uczenie nowych zadań w tym również za naukę czytania. W miarę rozwoju umiejętności czytania dominację powinna przejąć lewa półkula mózgu – zaawansowani czytelnicy używają lewej półkuli. W przypadku dominacji lewego oka utrudnione jest linearne czytanie lewopółkulowe i rozwój lewej półkuli mózgu.