Dyskalkulia to specyficzne zaburzenia zdolności matematycznych, objawiające się kłopotami w wykonywaniu prostych działań, tworzeniu mniej lub bardziej złożonych układów przestrzennych czy zrozumieniu poleceń w zadaniach napisanych, jak i przeczytanych przez nauczyciela. Niestety poradnie psychologiczno- pedagogiczne nie dysponują narzędziami diagnostycznymi, które jednoznacznie pozwoliłyby określić rodzaj specyficznych trudności w uczeniu się matematyki. Istnieje dużo badań na temat trudności w nauce czytania, pisania, ale brakuje badań na temat przyczyn trudności w uczniu się matematyki. Prof. G. Krasowicz jest autorką twierdzenia, iż przyczyny dyskalkulii są takie same jak te, które leżą u podstaw dysleksji. A problemowi dysleksji bardzo często towarzyszy problem dyskalkulii.
Wśród objawów dyskalkulii wyróżniono m.in.:
- problemy z odczytywaniem poprawnej godziny z zegarka,
- zapominanie następnego etapu jakiejś operacji
- błędy „nieuwagi”
- trudności w rozumieniu języka matematycznego
- liczenie na palcach
- trudności w odczytywaniu map
- częste naciskanie złych przycisków w kalkulatorze
- trudności z samodzielną pracą w domu, mimo że uczeń wydaje się rozumieć temat na lekcji
- trudności w kontynuowaniu rozpoczętych procesów matematycznych
Dyskalkulia powoduje zaburzenia poszczególnych umiejętności poznawczych i objawia się w różnych sferach. Niektóre z nich pokrywają się z objawami niedojrzałości neuromotorycznej (patrz niedojrzałość neuromotoryczna).
- niepełne odczytywanie informacji przekazanych rysunkiem, grafem, schematem, tabelką, wykresem itp. (ATOS)
- gubienie cyfr i znaków działań, gubienie fragmentów przy odczytywaniu i zapisywaniu wzorów (ATOS)
- kłopoty z porównywaniem figur i ich cech: położenia, proporcji, wielkości, odległości (TOB)
- mylenie cyfr i liczb o podobnym kształcie np. 6-9 (TOB)
- zapisywanie cyfr w odbiciu lustrzanym (TOB)
- przestawianie cyfr w liczbach np.56-65 • odczytywanie liczb od prawej do lewej strony np. 345 – pięćset czterdzieści trzy (TOB)
- trudności w orientacji na kartce papieru (uczeń ma kłopoty z poleceniami typu: narysuj kwadrat po prawej stronie, rozwiąż zadanie znajdujące się na dole kartki) (TOB)
- trudności z prawidłowym umieszczaniem liczb w kolumnach (STOS)
- problemy z przeprowadzaniem operacji w odmiennych kierunkach np. zaczynanie od prawej strony w dodawaniu, odejmowaniu, mnożeniu, a od lewej w dzieleniu(TOB)
- zakłócenia w wyobraźni przestrzennej (TOB)
- kłopoty w rozumieniu pojęć związanych z czasem i przestrzenią, nieumiejętne przeliczanie i porównywanie jednostek czasu
- objawy zaburzeń funkcji słuchowej oraz sprawności językowej (TOB)
- trudności w zapamiętywaniu wzorów i definicji, w uczeniu się nazw dni tygodnia, miesięcy, tabliczki mnożenia (umiejętności sekwencyjne – odruchy posturalne)
- problemy ze zrozumieniem poleceń i objaśnień nauczyciela
- kłopoty z rozwiązaniem nawet niezbyt złożonych zadań tekstowych wynikające z niskiej sprawności czytania oraz rozumienia samodzielnie czytanych tekstów (ATOS)
- trudności w werbalizowaniu swoich myśli – uczeń rozwiąże zadanie, ale nie potrafi opisać sposobu, w jaki to zrobił (ATOS)
- nieczytelny zapis, brzydkie pismo utrudniające precyzyjny zapis, a co za tym idzie wykonywanie działań (odruch chwytny)
- nienadążanie z przepisywaniem z tablicy, wolne tempo wykonywania obliczeń, dłuższy czas pisania sprawdzianów(STOS)
Program integracji odruchów i integracji bilateralnej pozwoli wyeliminować wiele dysfunkcji utrudniających przyswajanie wiedzy z zakresu matematyki.